امروزه استفاده از سیم و کابل‌های غیر استاندارد به دلیل نرخ ارزان آن مورد استقبال بیشتر افراد قرار گرفته است. جنس ضعیف و بی‌کیفیت این سیم‌ها و ایجاد حرارت بالا باعث جرقه و آتش سوزی در ساختمان‌ها می‌شود. درصد بالایی از اتصالات برقی که در نهایت منجر به آتش سوزی می‌شود ناشی از سیم‌های برق بی‌کیفیت است. شنـاخت کابل‌های تقلبی از اصل کار بسیار دشواری است. نخستین نشانه‌ای که می‌تواند مشتریان را از غیر‌اصل بودن کالا مطلع کند، قیمت آن میباشد.
مقدمه
امروزه از سیم و کابل در همه صنایع استفاده می‌شود. از ساختمان سازی و سیستم‌های روشنایی گرفته تا صنایع شیمیایی و کارخانجات مختلف که همگی به سیم و کابل نیاز دارند. تشخیص سیم و کابل‌های غیر استاندارد از سایر کابل‌ها، موضوع بسیار مهمی است که باید مورد توجه قرار بگیرد. چرا که سیم و کابل وظیفه انتقال جریان الکتریکی از یک نقطه به نقطه دیگر را برعهده دارند و اگر این انتقال به درستی صورت نگیرد، شبکه توزیع و برق رسانی با مشکل مواجه می‌شود. به همین علت همه افراد باید به خصوص تکنسین‌ها و پیمانکاران برقی باید از نحوه تشخیص سیم و کابل استاندارد و مرغوب آگاه باشند.
قبل از پرداختن به سیم و کابل‌های غیر استاندارد دانستن این نکته ضروری است که انتخاب و استفاده از سیم و کابل استاندارد برای حفظ ایمنی و سرمایه‌های جانبی و مالی و همچنین افزایش قابلیت اطمینان در تامین برق ضروری است.
علت مهم بودن استاندارد
برای تعریف کردن چگونگی تولید و تضمین کیفیت ساخت محصولات و همچنین نحوه به کارگیری و بهره برداری از آن‌ها استانداردها تدوین می‌شوند. به عبارتی دیگر با تدوین استانداردها می‌توان محصولاتی در شرایط مطلوب و سازگار با کاربری داشت. نداشتن استاندارد موجب می‌شود که تولید محصولات فاقد چارچوب و ناهماهنگ باشند. همچنین عدم سازگاری با نیاز کاربران خواهد داشت که می‌تواند منجر به اشکال در انجام کارها، ایمن نبودن و هدر رفت انرژی و سرمایه‌ها شود.
چه روش‌هایی که در تولید سیم و کابل‌های غیر استاندارد به کار می‌رود:
- کار بردن مس کمتر از حد مجاز در سیم و کابل
- استفاده از مس با خلوص کمتر از استاندارد
- استفاده از CCA به جای مس
- کمتر بودن طول سیم و کابل از طول عنوان شده روی برچسب محصول
- تغییر ضخامت هادی در طول کابل و سیم
- استفاده از مواد اولیه نامرغوب در تولید روکش سیم و کابل
خطرات استفاده از سیم و کابل غیر استاندارد
سیم و کابل‌های غیر استاندارد تلفات الکتریکی بسیار بالایی نسبت به سیم و کابل استاندارد دارند. استفاده از سیم و کابل‌های تقلبی، علاوه بر تلفات شبکه برق، در بخش توزیع و مصارف خانگی به راحتی باعث آتش سوزی می‌شود. همچنین متریال بی کیفیت و جنس ضعیف عایق در محصولاتی از جمله سیم و کابل باعث می‌شود تا تلفات انرژی بسیار بیشتر از حالت عادی باشد و همین امر باعث بالا رفتن حرارت و در پی آن سبب آتش سوزی می‌شود. تلفات برقی و ایجاد حرارت به راحتی با یک جرقه به بروز آتش سوزی منجر خواهد شد.
معایب و خطرات انتخاب سیم و کابل برق غیراستاندارد
سیم و کابل‌های غیر استاندارد از مواد اولیه نامرغوب ساخته می‌شوند که در نتیجه عملکرد مطمئن و پایدار در تامین انرژی الکتریسته نخواهد داشت.
- سیم و کابل برق غیر استاندارد، ایمن نیستند و استفاده از آن‌ها سلامت کاربران و مصرف کنندگان را با خطرات جدی مواجه می‌سازد.
- از جمله مشخصات کابل و سیم برق غیر استاندارد و نامرغوب، ناخالصی در هادی و کمتر بودن سایز از حد استاندارد آن میباشد. این موضوع در حین بهره برداری موجب افزایش افت ولتاژ و نیز افزایش دمای سیم و کابل و ایجاد زمینه برای بروز آتش سوزی می‌گردد.
- به دلیل افت توان بالا در سیم و کابل‌های غیر استاندارد موجب خواهد شد که مصرف انرژی و هزینه برق مشترکان افزایش یابد.
- عمر سیم و کابل نامرغوب کمتر از محصولات مرغوب است و در مدت زمان کوتاهی کاربران را به تعویض مجبور خواهند ساخت.
- هزینه های بهره برداری و نگهداری سیستم تامین و توزیع برق کابل و سیم غیر استاندارد زیاد است و همچنین مانع رشد اقتصادی پایدار خواهد شد.
- استفاده از کابل و سیم‌های نامرغوب در ماشین آلات، دستگاه‌ها خط تولید صنایع و... در معرض خطر جدی قرار می‌گیرند.
روش‌های تشخیص سیم و کابل‌های غیر استاندارد
همان طور که در ابتدای مقاله اشاره شد امروزه در همه صنایع مختلف از جمله ساختمان سازی، کارخانجات و... از سیم و کابل استفاده می‌شود. تشخیص سیم و کابل استاندارد از سیم و کابل‌های غیر استاندارد برای جلوگیری از خسارات زیان آور و پرهزینه امری بسیار ضروری میباشد.
1-ضخامت زیاد عایق و روکش به صورت نامتعارف نسبت به سطح مقطع هادی
ضخامت زیاد عایق سیم دلیلی بر با کیفیت بودن و مرغوبیت آن نیست. چرا که تولید کنندگان با کاستن از وزن هادی و افزایش ضخامت روکش سعی در فریب دادن مشتریان دارند.
- راه تشخیص: با برش دادن سطح مقطع می‌توان نسبت سطح مقطع هادی به سطح مقطع عایق و روکش را ارزیابی کرد.
2-نشانه گذاری و مشخصات درج شده بر روی محصول:
بر طبق اصول استاندارد، سازنده باید اطلاعاتی از جمله نام و علامت تجاری سازنده، علامت استاندارد، کد مشخصه محصول در استاندارد، تعداد رشته و سطح مقطع محصول و درج کد ده رقمی مربوط به پروانه تولیدی استاندارد شرکت سازنده را درج کند.
- راه تشخیص: علامت استاندارد، شماره پروانه و برند بر روی سیم و کابل وجود داشته باشد. همچنین می‌توان با ارسال کد ده رقمی به سامانه پیامکی 10001517 از صحت پروانه تولیدی سازنده و اعتبار اطمینان حاصل کرد.
3-اکسید شدن هادی:
بیشتر هادی‌ها در مجاورت رطوبت اکسید می‌شوند که اکسید شدن موجب کاهش استقامت و افزایش مقاومت الکتریکی می‌شود که در نتیجه آن جریان الکتریکی کمتری را از خود عبور می‌دهند.
- راه تشخیص: فلزاتی که در ساختمان هادی سیم و انواع کابل استفاده می‌شوند، معمولا مسی و آلومینیومی هستند که پس از اکسیداسیون رنگ آن‌ها مشکی شده و سطح زبر و مات پیدا می‌کنند..
4-سطح ظاهری سیم و کابل:
به طور کلی سطح ظاهری سیم و کابل استاندارد باید صاف و فاقد برآمدگی، فرورفتگی و دو پهنی باشد. خصوصیاتی از جمله نوسان قطر در امتداد سیم و کابل، عدم یکنواختی در تاب هادی و رشته‌های سیم می‌تواند نشان دهنده‌ی سیم و کابل‌های غیر استاندارد است.
- راه تشخیص: راه‌های تشخیص آن به صورت چشمی، لمس سطح سیم و کابل و اندازه گیری با ابزار مرتبط قابل میباشد.
سخن پایانی
در این مقاله تلاش کردیم درباره مشکلات استفاده از سیم و کابل‌های غیراستاندارد صحبت کنیم. ممکن است شما هم جزو کسانی باشید که خبردار نشده‌اید که از کابل‌های تقلبی استفاده کرده‌اید. احتمالا این موضوع را از عملکرد نامناسب کابل‌ها و خطرات و حوادث پیش آمده این متوجه این موضوع شده‌اید. همیشه تصور می‌شد که سیم‌ها و کابل‌ها جزو وسایل جانبی هستند اما در واقع یکی از مهم‌ترین و تاثیر گذارترین اجزای پروژه می‌باشند. به طور کلی مشکل کابل‌های تقلبی فقط در مورد برچسب‌های نادرست روی آن‌ها نیست بلکه مشکل اصلی آن‌ها در مورد ساختار ضعیف و استفاده از مواد نامرغوب و خطرات ایمنی آن‌ها است..
لامپ
چراغ